ZOETERMEER (ZH) – Volgens mij hoorde ik tien jaar geleden het woord drone voor het eerst tijdens het kijken van een Amerikaanse film. Ondertussen zal (bijna) iedereen weten dat hiermee een onbemand vliegtuig wordt bedoeld, mede ook door de populariteit van series over veiligheidsdiensten en spionage, zoals Homeland.
Hoewel drones oorspronkelijk alleen werden ingezet voor militaire doeleinden, worden zij nu ook al ingezet bij ordeverstoringen, grootschalige evenementen en opsporingsonderzoeken.
Volgens officiële cijfers zijn drones tot 2013 in Nederland pas in 20 verschillende opsporingsonderzoeken ingezet. Het is echter mijn verwachting dat het inzetten van drones de komende jaren hét belangrijkste opsporingsmiddel voor politie en justitie zal worden. Het gebruik van drones kan namelijk een schat aan informatie opleveren.
De drones die nu worden ingezet, vliegen vrijwel geluidloos op grote hoogte en zijn daarbij uitgerust met een zeer goed ontwikkelde camera. Het is vrijwel onmogelijk deze drones op te merken, maar als dat al lukt, is deze niet te herkennen als een politie drone. Het zou dus ook een defensie drone kunnen zijn. Deze drones filmen nu nog loodrecht op de grond, zodat bijvoorbeeld gezichtsherkenning niet mogelijk is. Dat is ergens nog een geruststelling, maar wetenschappers hebben al drones ontwikkeld die niet groter zijn dan een insect en daar zelfs op lijken, welke ook nog eens horizontaal kunnen filmen. Hiermee wordt het mogelijk dat je, terwijl je in je woning zit, vanaf uiterst korte afstand wordt gefilmd zonder dat je het in de gaten hebt. Bij uitstek is dit natuurlijk de plek waar je onbevangen jezelf wenst te zijn. Hoewel de Nederlandse politie nog niet beschikt over dit nieuwe type drone, zal dit echter niet lang meer duren.
Ook tussen burgers onderling zal de drone voor interessante situaties kunnen zorgen. Het vergt immers niet veel voorstellingsvermogen dat iemand zijn of haar partner permanent door een drone laat volgen, op verdenking van het hebben van een affaire.
Het inzetten van drones voegt een nieuwe dimensie toe aan het bespieden, besnuffelen en begluren. Je zou dus verwachten dat de inzet van drones wettelijk goed geregeld is. Drones kunnen en zullen immers een vergaande inbreuk op ons privéleven gaan maken. Een wettelijke regeling die dit beschermt, is er evenwel niet. Oud Minister Opstelten zag er zelfs de noodzaak niet van in.
Louter kommer en kwel is het echter niet. Binnen de juridische literatuur zijn namelijk al een aantal kritische artikelen verschenen over het inzetten van drones en ook diverse parlementariërs tonen zich uiterst kritisch hierover. Maar dit is natuurlijk niet genoeg.
Stichting Privacy First kondigde enige tijd geleden aan de Nederlandse Staat in een kort gedingprocedure te dagvaarden aangaande trajectcontroles op snelwegen. Dit maakt namelijk een inbreuk op de privacy van alle autorijders. Bij de inzet van drones gaat het natuurlijk niet om de registratie van kentekens. Bij drones gaat het om nog iets wezenlijkers. Misschien dat ik er verstandig aan doe om Stichting Privacy First maar eens te bellen om er nog een kort geding bij te doen.
Peter Hermens, advocaat bij KHDS Advocaten